Ελληνικός τουρισμός | Οι τρεις προειδοποιητικές «ρωγμές» και η ανάγκη στρατηγικής αναθεώρησης

 

Ελληνικός τουρισμός | Οι τρεις προειδοποιητικές «ρωγμές» και η ανάγκη στρατηγικής αναθεώρησης

Ισχυρή χρονιά με εμφανείς πιέσεις – Διαρθρωτικές εξαρτήσεις, κορεσμός προορισμών και κλιματική απειλή θέτουν τη βιωσιμότητα του μοντέλου σε δοκιμασία

Ο ελληνικός τουρισμός μπορεί να διανύει άλλη μία χρονιά υψηλών επιδόσεων, ωστόσο τα ευρήματα που παρουσιάστηκαν στο συνέδριο Reimagine Tourism 2025 αναδεικνύουν τρία κρίσιμα σημεία αστάθειας, τα οποία λειτουργούν ως προειδοποίηση για το μέλλον του κλάδου. Οι απειλές αυτές δεν αποτελούν απλώς βραχυπρόθεσμα φαινόμενα, αλλά διαρθρωτικές αδυναμίες που –αν δεν αντιμετωπιστούν– μπορούν να περιορίσουν την ανθεκτικότητα και τη διάρκεια της ανάπτυξης.

---

1. Εξάρτηση από πέντε κυρίαρχες αγορές

Ο ελληνικός τουρισμός βασίζεται έντονα σε ένα περιορισμένο χαρτοφυλάκιο χωρών προέλευσης. Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία, Ιταλία και ΗΠΑ παράγουν σχεδόν το 43% των αφίξεων και πάνω από το 53% των εισπράξεων.

Η συγκέντρωση αυτή δημιουργεί ευπάθειες: οποιαδήποτε οικονομική αναταραχή σε μία μόνο από αυτές τις αγορές έχει την ισχύ να μειώσει άμεσα ροές και έσοδα. Το Brexit έδειξε ήδη πώς οι εξωτερικοί παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν τη βρετανική αγορά, ενώ Ισπανία και Τουρκία διεκδικούν πλέον με επιθετική πολιτική το ίδιο κοινό, πιέζοντας τιμές και μερίδια.

---

2. Εξάρτηση από tour operators – το ρίσκο της μεσαίας αλυσίδας

Παρά την ανάπτυξη νέων μοντέλων ταξιδιωτικής διάχυσης, οι μεγάλοι tour operators συνεχίζουν να ελέγχουν κρίσιμα σημεία της τουριστικής αλυσίδας. Οι πτωχεύσεις της FTI και της ευρωπαϊκής θυγατρικής TUI το 2024 αποτέλεσαν καμπανάκι κινδύνου.

Οι άμεσες απώλειες υπολογίζονται άνω των 80 εκατ. ευρώ, ενώ αρκετοί προορισμοί –ιδίως όσοι βασίζονται σχεδόν αποκλειστικά σε οργανωμένα πακέτα– βρέθηκαν εκτεθειμένοι και χωρίς γρήγορες εναλλακτικές αναπλήρωσης ροής πελατών. Το γεγονός αυτό καταδεικνύει την ανάγκη ενίσχυσης της απευθείας διάθεσης προϊόντος και διαφοροποίησης εμπορικών καναλιών.

---

3. Κλιματική αλλαγή και κορεσμός προορισμών

Η πίεση στις υποδομές και η αλλαγή των ταξιδιωτικών προτιμήσεων αποτελούν ίσως τη μεγαλύτερη μελλοντική πρόκληση. Το 2024, η αναλογία τουριστών ανά κάτοικο ανήλθε σε:

• 98,9 στη Σαντορίνη

• 48,1 στη Μύκονο

• 46,8 στην Κέρκυρα

Η υπερσυγκέντρωση σε δημοφιλείς προορισμούς δημιουργεί κορεσμό και αλλοίωση εμπειρίας — ένα φαινόμενο που διεθνώς αποκαλείται coolocation, δηλαδή ταυτόχρονη μαζική προτίμηση των ίδιων σημείων μέχρι υπερφόρτωσης.

Παράλληλα, η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τις προτιμήσεις των Ευρωπαίων ταξιδιωτών: το 28% επιλέγει πλέον ψυχρότερους προορισμούς το καλοκαίρι, ενώ το heat fatigue που ήδη παρατηρείται σε Ισπανία, Ιταλία και Τουρκία αναμένεται να ενταθεί στην Ανατολική Μεσόγειο μετά το 2030.

---

Παράγοντας-κλειδί: το ανθρώπινο δυναμικό

Παρά την ανάπτυξη, το ελλειμματικό εργατικό δυναμικό αποτελεί διαχρονικό και επιδεινούμενο ζήτημα. Η Τράπεζα της Ελλάδος εκτιμά ότι ως το 2035 ο κλάδος μπορεί να παρουσιάζει έλλειψη 200.000 εργαζομένων, γεγονός που ήδη επηρεάζει την ποιότητα υπηρεσιών ακόμη και σε ώριμους προορισμούς.

---

Η επόμενη μέρα

Ο ελληνικός τουρισμός βρίσκεται σε καμπή: η διατήρηση της δυναμικής δεν θα κριθεί μόνο από τη ζήτηση, αλλά από την ικανότητα προσαρμογής. Η διαφοροποίηση αγορών, η απεξάρτηση από tour operators, η διαχείριση επισκεψιμότητας και η ενίσχυση ανθρώπινου δυναμικού συνιστούν όχι απλώς επιλογές, αλλά προϋποθέσεις βιωσιμότητας για την επόμενη δεκαετία.